Gümrük Özet Beyan Formu

Gümrük, insan sağlığı ve güvenliğinin sağlanmasını hayvan, bitki yaşam ve sağlığının korunmasını, kalite şartlarının yerine getirilmesini, çevrenin korunmasını, tüketiciyi yanıltıcı uygulamaların önlenmesini ve tüketicilerin doğru bilgilendirilmesini amaçlar. Bu meşru amaçların dışında, korumacı bir zihniyetle hazırlanan ve kabul edilen düzenlemelerin ticarete önemli yansımaları bulunmaktadır. 

Devletler, uluslararası toplumun üyesi olarak, ortak ticari çıkarlar doğrultusundaki kuralların benimsenmesi zorunlu olduğundan dolayı işbirliğine önem vermişlerdir. Dünya Ticaret Örgütü, uluslararası mal ticaretine ilişkin çok taraflı kuralların belirlenmesi, devletlerin birbirleriyle adil ve tam rekabet koşulları altında ticaret yapabilmeleri için serbest ticaret sistemini oluşturmuştur.

Meşru amaçları dışında kullanılan standartlar, teknik düzenlemeler ve uygunluk değerlendirmesi prosedürleri, serbestleşen ticaret ortamında uluslararası ticaretin önündeki engellerin, uluslararası hukuk çerçevesinde kurulan örgütler ve bu örgütlerin almış olduğu kararlar ile kolaylaştırılarak basite indirilmesidir.

Uluslararası Kurallar
Dünya Ticaret Örgütü tarafından belirlenen kurallar, Dünya Gümrük Örgütü tarafından uygulanmak kaydıyla ülkeler arası ticaret gerçekleşmektedir. Her iki örgüt, birlikte çalışmakta, biri kural koymakta, diğeri ise bu kuralı uygulamaktadır. Her ülkenin ilgili kurumları, Dünya Ticaret Örgütü ve Dünya Gümrük Örgütü ile daimi temas halindedirler.

Devletler, “Denizde Seyir Güvenliğine Karşı Yasadışı Eylemlerin Önlenmesine Dair Sözleşme” hükümleri gereğince ülkelerarası yapılan ticaretin güvenli ortamda yapılması ve basitleştirilmesi konusunda karar almışlardır. Bu kararda; gümrük işlemlerinin bilgisayarlaşması, gümrük ve limanların kodlandırılması, ticaretin elektronik ortamda yapılması planlanmış ve uygulama takvimleri belirlenmiştir.

Getirilen yeni hükümlerle gümrük idarelerinin güvenlik konusundaki rolü artırılıştır. Uygulama mevzuatının basit ve kolay anlaşılır olmasına, ticaret erbabının ihtiyaçlarının dengelenmesi, emniyet ve güvenlik önlemleri alınmak suretiyle ticaretin kolaylaştırılması konusunda mevzuatın yeniden hazırlanması ve yapılandırılması takvime bağlanmıştır.

Ulusal Kurallar
Gerek Gümrük Birliğine ilişkin AT-Türkiye Ortaklık Konseyi Kararı, gerekse AB üyeliğine yönelik müktesebat uyumu çerçevesinde, AB Gümrük Kodu ve Yönetmeliğine uyum yükümlülüğümüzün bulunduğunu, bu nedenle Modernize Gümrük Kodu hükümlerinin de ulusal mevzuatımızda yer alması kararlaştırılmıştır. Konsey Tüzüğüne paralel olarak 4458 sayılı Gümrük Kanunu yeniden revize edilerek uyum sağlanmıştır. Buna paralel olarak Gümrük Yönetmeliği de tamamen değiştirilmiştir.

Özet Beyan, Gümrük Bölgesine yük getiren ithal araçların ve yük götüren ihraç araçların, getirdikleri ve taşıyacakları yükün cinsi, miktarı, göndericisi ve alıcısını belirten, taşıma sorumluluğunu üstlenen kişiler tarafından Gümrük İdaresine verilen beyandır. Gümrük Özet Beyan Formu, eşyanın tanımlanması için gerekli tüm bilgileri içeren ve önceden belirlenmiş bir şekli olan bir belgedir ve özet beyan Gümrük Yönetmeliğin 10 no.lu ekinde yer alan bu form ile yapılır.

Türkiye Gümrük Bölgesini Terk Eden Eşya İçin Özet Beyan

Türkiye Gümrük Bölgesinin kara suları veya hava sahasından gümrük bölgesi içinde durmaksızın geçen taşıt araçları ile taşınan eşya hariç olmak üzere, Türkiye Gümrük Bölgesini terk eden eşya için Gümrük Yönetmeliği 415 inci madde uyarınca gümrük beyannamesinin aranmadığı veya beyanname yerine geçen bir belgenin düzenlendiği, gümrük beyannamesi verilmesini gerektirmeyen gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulması halinde Gümrük Kanunun 165/A, 165/B, 165/C ve 165/D maddeleri hükümleri çerçevesinde ve eşya Türkiye Gümrük Bölgesini terk etmeden önce çıkış gümrük idaresine özet beyan verilir.

Türkiye Gümrük Bölgesine getirilen eşya için özet beyan verilmesine ilişkin 63 üncü madde hükümleri Türkiye Gümrük Bölgesinden çıkan eşyaya ilişkin özet beyana da uygulanır.

Gümrük beyannamesinin veya özet beyanın ihracat gümrük idaresine, eşya Türkiye Gümrük Bölgesinden çıkmadan önce ibraz edilme süresi, bu süreye getirilebilecek istisnalar ve bu süreye ilişkin değişiklikler, özet beyandan vazgeçilebilmesine dair şartlar, Türkiye Gümrük Bölgesinden çıkan eşyanın gümrük beyannamesi veya özet beyana tabi olmadığı durum ve şartlar; özel durumlar ile belirli eşya trafiği, taşıma şekli ve yükümlü türleri ile özel güvenlik düzenlemelerinin öngörüldüğü uluslararası anlaşmalar dikkate alınarak yönetmelik ile düzenlenir.

Çıkış gümrük idaresine gerekli bilgilerin derhal iletilebildiği veya elektronik ortamda erişiminin sağlandığı hallerde, özet beyanın çıkış gümrük idaresinden başka bir gümrük idaresine verilmesine izin verilebilir.

Yükümlünün bilgisayar sistemindeki özet beyan bilgilerine erişilebilmesi halinde, Müsteşarlık, özet beyan yerine bir bildirimde bulunulmasını kabul edebilir.

Özet beyanın şekli ve içeriği, öncelikle güvenlik ve emniyet amacı ile uluslararası standartlar ve ticari uygulamalardan yararlanılarak risk analizi ve gümrük kontrollerinin etkin yapılabilmesi için gerekli bilgileri kapsayacak şekilde yönetmelik ile belirlenir.

Özet beyan veri işleme tekniği kullanılarak hazırlanır. Gerekli ayrıntıları içermesi halinde ticari bilgiler ile liman veya taşıma bilgileri kullanılabilir.

Gümrük Müsteşarlığı, istisnai durumlarda yazılı olarak düzenlenen özet beyanları, veri işleme tekniği kullanılarak hazırlanan özet beyanlar ile aynı düzeyde risk yönetimi uygulanmasına imkân verilmesi kaydıyla kabul edebilir.

Özet beyan;

a) Eşyayı Türkiye Gümrük Bölgesi dışına çıkaran veya Türkiye Gümrük Bölgesi dışına

taşıma sorumluluğunu üstlenen kişi,

b) Eşyayı yetkili gümrük idaresine sunabilen veya eşyanın sunulmasını sağlayan kişi,

c) Yukarıdaki bentlerde belirtilen kişilerin temsilcisi,

tarafından verilir.

Türkiye Gümrük Bölgesini terk edecek eşya için özet beyan verilmesinin gerekli olduğu, ancak bu beyanın verilmediği hallerde, eşyanın taşıma sorumluluğunu üstlenen ya da üstlendiği addedilen kişi özet beyan verir.

Yukarıda belirtilen kişilerin talep etmeleri halinde, özet beyanın verilmesinden sonra bir veya daha fazla bilginin değiştirilmesine gümrük idarelerince izin verilir. Ancak;

a) Özet beyanı veren kişiye eşyanın muayene edileceğinin bildirilmesinden,

b) Söz konusu bilgilerin yanlış olduğunun tespit edilmesinden,

c) Eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesi dışına çıkarılmak üzere ilgilisine teslim edilmesinden,

sonra özet beyanda değişiklik yapılmasına izin verilmez.

Gümrük idaresi, Türkiye Gümrük Bölgesini terk eden eşya için düzenlenen bir özet beyan verildiğinde, eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesini terk etmesinden önce emniyet ve güvenlik amaçlı ve risk esaslı kontroller yapar. Yapılan risk analizi tamamlanır tamamlanmaz eşyanın çıkışına izin verilir.

Gümrük idaresi yaptığı kontrol sonucunda eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesini terk etmesine izin verilemeyeceğinin anlaşılması halinde, yetkili gümrük idaresi özet beyanı veren veya özet beyanı veren kişiyle eşyayı taşıyan kişinin farklı olması halinde eşyayı taşıyan kişiye risk analizinin tamamlanmasından sonra makul bir sürede durumu bildirir.

Farklı taşıma türlerinde veya kombine taşımacılıkta özet beyan düzenlenmesi

Türkiye Gümrük Bölgesini terk eden eşyanın bir taşıma türünden başka bir taşıma türüne aktarılarak taşındığı hallerde özet beyan verilmesi için tanınacak sürenin, taşıtın Türkiye Gümrük Bölgesini terk etmesi için verilen süreye uygun olması gerekir.

Türkiye Gümrük Bölgesini terk eden eşyanın kombine taşımacılıkla taşındığı hallerde özet beyan verme yükümlülüğü eşyanın yüklü olduğu aracın işleticisindedir. Özet beyanın verilmesi için tanınan sürenin, eşyanın yüklü olduğu aracı taşıyan aracın Türkiye Gümrük Bölgesini terk etmesi için verilen süreye uygun olması gerekir.

Çıkış öncesi bildirim

Gümrük Yönetmeliğinin 65 ve 66 ncı maddelerde belirtilen durumlarda Türkiye Gümrük Bölgesinden çıkışta kullanılan taşıma aracının işleticisi veya temsilcisi, çıkış öncesinde çıkış gümrük idaresine araçta bulunan bütün sevkiyatları liste halinde bildirir. Çıkış öncesi bildirim, Türkiye Gümrük Bölgesinden çıkan taşıma aracı ve sevkiyata ilişkin aşağıdaki bilgileri içerir:

a) Eşyanın gümrük bölgesinden taşınmasından sorumlu kişi,

b) Gümrük beyannamesi; gümrük beyannamesinin verilmediği durumda özet beyan tescil sayısı,

c) Yükleme yeri,

ç) Boşaltma yeri,

d) Tek sevkiyat referans numarası, taşıma belgesi numarası veya taşıma belgesi referans bilgisi,

e) Taşıma aracı bilgisi veya eşya konteyner ile taşınıyorsa konteyner numarası.

Ticari, liman veya taşıma belgesi veya yükleme listesi, gerekli bilgileri içermesi ve çıkış gümrük idaresince kabul edilebilir şekilde verilmesi halinde çıkış öncesi bildirim yerine verilebilir.

Gümrük Yönetmeliğinin 65 ve 66 ncı maddelerde belirtilen durumlar haricinde, gümrük bölgesinden çıkan taşıma aracındaki eşya için taşıma aracının işleticisinden başka bir kişi tarafından özet beyan verildiğinde, işletici veya temsilcisi çıkış gümrük idaresine çıkış öncesi bildirimde bulunabilir. Çıkış öncesi bildirim, Türkiye Gümrük Bölgesinden çıkan taşıma aracı ve sevkiyata ilişkin aşağıdaki bilgileri içerir:

a) Gümrük beyannamesi; gümrük beyannamesinin verilmediği durumda özet beyan tescil sayısı,

b) Yükleme yeri,

c) Boşaltma yeri,

ç) Tek sevkiyat referans numarası, taşıma belgesi numarası veya taşıma belgesi referans bilgisi,

d) Eşya konteyner ile taşınıyorsa konteyner numarası.

(4) Birinci ila üçüncü fıkralarda belirtilen bildirim, taşıma aracının Türkiye Gümrük Bölgesini terk ettiği ana kadar geçen sürede yapılır.

(5) Gümrük Yönetmeliği 63 üncü madde hükmü, çıkış öncesi bildirim için de uygulanır.

Türk Gümrük Bölgesine Giren Eşya İçin Özet Beyan Gümrük yönetmeliğinde aksi belirtilmediği sürece, Türkiye Gümrük Bölgesinin kara suları veya hava sahasından gümrük bölgesi içinde durmaksızın geçen taşıt araçları ile taşınan eşya hariç olmak üzere, Türkiye Gümrük Bölgesine getirilen eşya için Gümrük Kanununun 35/A maddesine göre özet beyan verilir., Türkiye Gümrük Bölgesine getirilen eşya için özet beyan verilir. Özet beyan veri işleme tekniği kullanılarak hazırlanır ve giriş gümrük idaresine verilir. Özet beyanın şekli ve içeriği; öncelikle güvenlik ve emniyet amacı ile uluslararası standartlar ve ticari uygulamalardan yararlanılarak risk analizi ve gümrük kontrollerinin etkin yapılabilmesi için gerekli bilgileri kapsayacak şekilde yönetmelik ile belirlenir. Giriş gümrük idaresine gerekli bilgilerin derhal iletilebildiği veya elektronik ortamda erişiminin sağlandığı hallerde, özet beyanın giriş gümrük idaresinden başka bir gümrük idaresine verilmesine izin verilebilir.Yükümlünün bilgisayar sistemindeki özet beyan bilgilerine erişilebilmesi halinde, Gümrük Müsteşarlığı, özet beyan yerine bir bildirimde bulunulmasını kabul edebilir. Gümrük Müsteşarlığı, istisnai durumlarda yazılı olarak düzenlenen özet beyanları, veri işleme tekniği kullanılarak hazırlanan özet beyanlar ile aynı düzeyde risk yönetimi uygulanmasına imkân verilmesi kaydıyla kabul edebilir. Özet beyan eşyayı Türkiye Gümrük Bölgesine getiren veya eşyanın gümrük bölgesine taşıma sorumluluğunu üstlenen kişi tarafından verilir. Yukarıda  belirtilen kişilerin (eşyayı Türkiye Gümrük Bölgesine getiren veya eşyanın gümrük bölgesine taşıma sorumluluğunu üstlenen kişi) yükümlülükleri saklı kalmak kaydıyla özet beyan; a) Yukarıda belirtilen kişiler adına hareket eden kişi, b) Eşyayı yetkili gümrük idaresine sunabilen veya eşyanın sunulmasını sağlayan kişi, c) Bu bölümde belirtilen kişilerin temsilcisi, tarafından, yönetmelik ile belirlenen şartlar uyarınca verilebilir. Özet beyanı veren kişilerin talep etmeleri halinde, özet beyanın verilmesinden sonra bir veya daha fazla bilginin değiştirilmesine gümrük idarelerince izin verilir. Ancak; a) Özet beyanı veren kişiye eşyanın muayene edileceğinin bildirilmesinden, b) Söz konusu bilgilerin yanlış olduğunun tespit edilmesinden, c) Eşyanın boşaltılmasına izin verilmesinden, sonra özet beyanda değişiklik yapılmasına izin verilmez Özet beyan, eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesine getirilmesinden önce verilir. Eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesine getirilmesinden önce özet beyanın ibraz edilme süresi, bu süreye getirilebilecek istisnalar ve bu süreye ilişkin değişiklikler, özet beyandan vazgeçilebilmesine dair şartlar; özel durumlar ile belirli eşya trafiği, taşıma şekli ve yükümlü türleri ile özel güvenlik düzenlemelerinin öngörüldüğü uluslararası anlaşmalar dikkate alınarak yönetmelik ile düzenlenir. Özet beyan aranmayacak haller (1) Aşağıda belirtilen eşya için özet beyan aranmaz: a) Elektrik enerjisi, b) Boru hattı ile gelen eşya, c) Elektronik medya içerenler dahil, mektup, posta kartı ve basılı yayınlar, ç) Uluslararası Posta Sözleşmesi kapsamında taşınan eşya, d) Paletler, konteynerler ve bir taşıma sözleşmesi çerçevesinde denizyolu, havayolu, demiryolu ve karayolu vasıtasıyla taşınan eşya hariç, Gümrük Yönetmeliği 175, 176 ve 177 nci maddeler uyarınca başka bir yolla gümrük beyanı yapılan eşya, e) Yolcu eşyası, f) Paletler, konteynerler ve bir taşıma sözleşmesi çerçevesinde denizyolu, havayolu, demiryolu ve karayolu vasıtasıyla taşınan eşya hariç, Gümrük Yönetmeliği 169, 170 ve 171 inci maddeler uyarınca sözlü beyanı uygun bulunan eşya, g) ATA Karnesi ve Gümrüklerden Geçiş Karnesi (CPD) kapsamı eşya, ğ) 19 Haziran 1951’de Londra’da imzalanan Kuvvetlerin Statüsü Hakkında Kuzey Atlantik Anlaşmasına Taraf Devletler Arasındaki Sözleşme ile öngörülen Form 302 kapsamı eşya, h) 18 Nisan 1961’de diplomatik ilişkiler hakkında imzalanan Viyana Sözleşmesi, 24 Nisan 1963’de imzalanan konsolosluk ilişkileri hakkında Viyana Sözleşmesi veya diğer konsolosluk sözleşmeleri veya 16 Aralık 1969’da imzalanan özel görevler hakkında New York Sözleşmesine göre muafiyet tanınan eşya. ı) Türkiye Gümrük Bölgesinde yerleşik kişilerce işletilen üretim veya sondaj platformları için Türkiye Gümrük Bölgesine getirilen aşağıdaki eşya, 1) Yapım, onarım,  bakım veya değiştirme amacıyla bu tür platformların bünyesine dahil edilen eşya, 2) Bu platformları teçhiz etmek veya donatmak üzere kullanılan eşya, 3) Bu platformlarda kullanılan veya tüketilen malzeme ve, 4) Bu platformların zararsız atık maddeleri (2) Birinci maddenin (d), (e) ve (f) bentlerinde belirtilen eşyanın geçici depolanması halinde özet beyan verilmesi gerekir. Bu durumda özet beyanın eşyanın gümrüğe sunulmasından sonra verilmesi mümkündür. Anlaşma hükümlerinin uygulanması Uluslararası bir anlaşmanın ihraç ülkesinde gerçekleştirilen güvenlik kontrollerinin tanınmasına imkan vermesi halinde söz konusu anlaşma hükümleri uygulanır. Özet beyan verilmesi Özet beyan veri işleme tekniği yoluyla verilir. Özet beyan Gümrük Yönetmeliği ek-10’da belirtilen bilgileri içerir ve bu ekin doldurulmasına ilişkin açıklama notlarına uygun olarak düzenlenir. Özet beyanı veren kişi, özet beyanda yer alan bilgilerin doğruluğundan sorumludur. Beyanın bağlayıcılığına ilişkin Gümrük Yönetmeliği 113 üncü madde hükümleri özet beyan için de geçerlidir. Gümrük idareleri, özet beyanın yazılı olarak verilmesine yalnızca gümrük idaresinin bilgisayar sisteminin çalışmaması halinde izin verir. Yazılı olarak verilen özet beyan bilgileri en geç takip eden iş günü içerisinde sisteme girilir. Özet beyanın yazılı olarak verilmesi durumunda, gerekli görülmesi halinde, yükleme listeleri ve diğer belgeler de ibraz edilir ve özet beyan Gümrük Yönetmeliği ek-10’da belirtilen unsurları içerir. İkinci fıkra uyarınca verilen özet beyan düzenleyen kişi tarafından imzalanır ve gümrük idaresince onaylanır. Özet beyan olarak kullanılan bilgiler Aşağıdaki şartların sağlanması durumunda bir transit işlemi kapsamında verilen bilgiler özet beyan olarak kullanılabilir: a) Transit rejimi kapsamında Türkiye Gümrük Bölgesine eşya getirilmesi. b) Bilgi teknolojisi ve bilgisayar ağları kullanılarak transit bilgilerinin değişimi. c) Bilgilerin özet beyan için gerekli bütün unsurları içermesi. Gerekli unsurları içeren transit bilgilerinin Gümrük Yönetmeliği 68 inci maddede belirtilen sürelerde alınmış olması kaydıyla, eşyanın varış yerinin Türkiye Gümrük Bölgesi dışında olması halinde de Gümrük Yönetmeliği 63 üncü maddede aranan şartlar sağlanmış sayılır. Kombine taşımacılıkta özet beyan verme yükümlülüğü Taşıma aracının başka bir araç ile taşındığı kombine taşımacılıkta, özet beyanı verme yükümlülüğü taşınan taşıma aracının işleticisine aittir. Özet beyan, Türkiye Gümrük Bölgesine girilirken kullanılan taşıma şekline göre Gümrük Yönetmeliği 68 inci maddede belirtilen sürede verilir. Taşıma sözleşmelerinde özet beyan verme yükümlülüğü Deniz veya hava taşımacılığında, taşıma aracının paylaşımı veya taşıma işleminin sözleşme kapsamında yapılması durumunda, özet beyan verme yükümlülüğü, taşıma işlemini taahhüt ederek eşyanın araçta taşınması için taşıma belgesi düzenleyene aittir. Varış öncesi bildirim Gümrük Yönetmeliği 65 ve 66 ncı maddelerde belirtilen durumlarda Türkiye Gümrük Bölgesine girilirken kullanılan taşıma aracının işleticisi veya temsilcisi, varış öncesinde giriş gümrük idaresine araçta bulunan bütün sevkiyatları liste halinde bildirir. Varış öncesi bildirim, Türkiye Gümrük Bölgesine giren taşıma aracı ve sevkiyata ilişkin aşağıdaki açıklayıcı bilgileri içerir: a) Eşyanın gümrük bölgesine taşınmasından sorumlu kişi, b) Özet beyanı veren kişi, c) Yükleme yeri, ç) Boşaltma yeri, d) Tek sevkiyat referans numarası, taşıma belgesi numarası veya taşıma belgesi referans bilgisi, e) Gerekli durumlarda, taşıma aracı bilgisi veya eşya konteyner ile taşınıyorsa konteyner numarası. Ticari, liman veya taşıma belgesi veya yükleme listesi, gerekli bilgileri içermesi ve giriş gümrük idaresince kabul edilebilir şekilde verilmesi halinde varış öncesi bildirim yerine verilebilir. Gümrük Yönetmeliği, 65 ve 66 ncı maddelerde belirtilen durumlar haricinde, gümrük bölgesine giren taşıma aracındaki eşya için taşıma aracının işleticisinden başka bir kişi tarafından özet beyan verildiğinde, işletici veya temsilcisi giriş gümrük idaresine varış öncesi bildirimde bulunur. Varış öncesi bildirim, Türkiye Gümrük Bölgesine giren taşıma aracı ve sevkiyata ilişkin aşağıdaki açıklayıcı bilgileri içerir: a) Özet beyanı veren kişi, b) Yükleme yeri, c) Boşaltma yeri, ç) Tek sevkiyat referans numarası, taşıma belgesi numarası veya taşıma belgesi referans bilgisi, d) Eşya konteyner ile taşınıyorsa konteyner numarası. Birinci ila üçüncü fıkralarda belirtilen bildirim, denizyolunda taşıma aracının giriş gümrük idaresine varışından en az 3 saat öncesine, diğer yollarda ise taşıma aracının Türkiye Gümrük Bölgesine varışına kadar geçen sürede yapılır. Gümrük Yönetmeliği 63 üncü madde hükmü, varış öncesi bildirim için de uygulanır. Türkiye Gümrük Bölgesine girilirken kullanılan taşıma aracı özet beyanın verildiği gümrük idaresinden başka bir giriş gümrük idaresine geldiğinde, taşıma aracının işleticisi veya temsilcisi özet beyanın verildiği gümrük idaresini liman değişikliği mesajı ile bilgilendirir. Özet beyanın verildiği giriş gümrük idaresi bu durumu diğer giriş gümrük idaresine güvenlik ve emniyete ilişkin risk analizi sonuçları ile birlikte bildirir. Süre Sınırları (1)   Deniz taşımacılığında, özet beyan aşağıda belirtilen sürelerde gümrük idaresine verilir: a) Konteyner ile taşınan eşya için, hareket limanında eşyanın gemiye yüklenmesinden en az yirmidört saat önce, b) Dökme ve ambalaj halindeki eşya için, Türkiye Gümrük Bölgesindeki ilk varış limanına gelmeden en az dört saat önce, (2) a) Hava taşımacılığında, özet beyan aşağıda belirtilen sürelerde gümrük idaresine verilir: 1) Kısa mesafeli uçuşlarda en geç uçağın havalandığı ana kadar, 2) Uzun mesafeli uçuşlarda, Türkiye Gümrük Bölgesinde ilk havalimanına inilmesinden en az dört saat önce. b) (a) bendinin uygulanmasında, kısa mesafeli uçuşlardan son hareket havalimanı ile Türkiye’de vardığı ilk havalimanı arasındaki uçuş süresi dört saatten az olan uçuşlar anlaşılır. Diğer bütün uçuşlar uzun mesafeli sayılır. (3) Demiryolu taşımacılığında, özet beyan giriş gümrük idaresine varılmasından en az iki saat önce verilir. (4) Karayolu taşımacılığında, özet beyan giriş gümrük idaresine varılmasından en az bir saat önce verilir. Ancak bunun mümkün olmaması halinde aracın girişinden itibaren bir saat içinde verilir. (5) Bilgisayar sisteminin geçici olarak kullanılamaması halinde de birinci ila dördüncü fıkralardaki süreler geçerlidir. Sürelerin uygulanmayacağı haller Gümrük Yönetmeliği 68 inci maddenin birinci ila dördüncü fıkralarında belirtilen süreler; a) Uluslararası anlaşmalarla güvenlik kontrollerinin tanınması, b) Uluslararası anlaşmalarla Gümrük Yönetmeliği 68 inci maddenin birinci ila dördüncü fıkralarında belirtilen sürelerden farklı süreler içerisinde beyan bilgilerinin değişiminin öngörülmesi, c) Mücbir sebep ve beklenmeyen haller, durumlarında uygulanmaz Risk analizi Gümrük idaresi, özet beyanda bulunan bilgilerden faydalanarak, eşya Türkiye Gümrük Bölgesine gelmeden önce emniyet ve güvenlik amaçlı olarak risk analizi yapar. Gümrük idaresi Gümrük Yönetmeliği 68 inci maddede belirtilen sürelerin karşılanması koşuluyla eşyanın gelişinden önce risk analizini tamamlar. Gümrük Yönetmeliği 68 inci maddenin birinci fıkrasının (a) bendi uyarınca konteyner ile taşınan eşya için gümrük idaresi özet beyanın tescilinden sonraki yirmidört saat içerisinde risk analizini tamamlar. Bu analiz sonucunda, gümrük idaresi, söz konusu eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesine girmesinin güvenlik ve emniyet yönünden ciddi bir tehdit oluşturduğunu ve acil müdahale edilmesi gerektiği sonucuna varırsa, gümrük idaresi özet beyanı sunan kişiye ve eğer farklı ise eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesine taşınmasından sorumlu olan kişiye eşyanın yüklenmeyeceği hususunda bildirimde bulunur. Bildirim özet beyanın tescilinden sonraki yirmidört saat içerisinde yapılır. Gümrük Yönetmeliği 61 inci maddenin birinci fıkrası uyarınca özet beyan verilmediği hallerde risk analizleri gümrük beyannamesi üzerinden yapılır. Risk analizi yapılmasından sonra sonuçların uygun bulunması halinde gümrüğe sunulan eşya gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulabilir. Özet beyanın Gümrük Yönetmeliği 68 inci maddede belirtilen süre sınırları içerisinde verilememesi durumunda, eşyanın sunulduğu gümrük idaresince, özet beyan, gümrük beyannamesi veya eşyaya ilişkin diğer bilgiler üzerinden risk analizleri gerçekleştirilir. Gümrük idarelerince, bilgisayar veri işleme tekniği kullanılmadan düzenlenen gümrük beyannameleri için, veri işleme tekniği kullanılarak hazırlanan gümrük beyannameleri ile aynı düzeyde risk yönetimi uygulanır. Birden fazla limana uğrayan deniz veya hava taşıtlarına ilişkin risk analizi Deniz veya hava taşıtlarının Türkiye sınırları dışında herhangi bir liman veya havalimanına uğramaması koşuluyla, Türkiye Gümrük Bölgesinde birden fazla liman veya havalimanına uğraması halinde, özet beyan taşınan bütün eşya için ilk liman veya hava limanında verilir. Gümrük idareleri ilk liman veya hava limanında taşınan bütün eşya için güvenlik ve emniyet amaçlı risk analizini gerçekleştirir. Bu eşya için ilave risk analizi eşyanın boşaltıldığı havalimanı veya limanda gerçekleştirilebilir. Riskin belirlenmesi ve yükün derhal müdahale etmeyi gerektiren ciddi bir tehdit oluşturması durumunda, ilk giriş liman veya hava limanı gümrük idaresi, riskin seviyesine bağlı olarak, yasaklayıcı tedbir alabilir veya risk analizi sonuçlarını bir sonraki liman veya havalimanına aktarır. Bir sonraki liman veya hava limanında eşyanın boşaltılması halinde özet beyanın verilmesi gerekir. Bu durumda, Gümrük Yönetmeliği 68 inci maddenin birinci ve ikinci fıkralarında belirtilen süre sınırı uygulanmaz. Giriş gümrük idaresi, Gümrük Kanunu 35/A maddesinin üçüncü ve dördüncü fıkrasına göre belirlenecek süre sona ermeden önce gümrük beyannamesi verilen eşya için özet beyan verilmesinden vazgeçebilir. Bu durumda, gümrük beyannamesi, Gümrük Kanunu 35/B maddesinde öngörülen özet beyanda bulunması gerekli asgari bilgileri içerir ve 61 inci madde uyarınca tescil edilinceye kadar özet beyan statüsüne sahiptir. Giriş gümrük idaresine gerekli bilgileri derhal iletebildiği veya elektronik ortamda erişimini sağladığı hallerde, gümrük beyannamesinin giriş gümrük idaresinden başka bir gümrük idaresine verilmesine izin verilebilir.

AB EORI Numarası (Economic Operators Rcgistration and Idcntifıcation Number) ve Özet Beyan Uygulaması

AB gümrük mevzuatında emniyet ve güvenlik önlemlerine ilişkin yapılan düzenlemeler uyarınca, 1 Temmuz 2009 tarihinden itibaren AB gümrük idarelerinde doğrudan işlem yapacak tüm ticaret erbabı (özellikle taşımacılar) için EORI Numarası (Economic Operators Rcgistration and Idcntifıcation Number) olarak bilinen kayıt ve kimlik numarası uygulamasına geçilmiştir.

AB gümrük idareleri tarafından 1 Ocak 2011 tarihi itibariyle başlatılacak uygulama ise, giriş ve çıkış özet beyanlarının mükelleflerce elektronik ortamda sunulmasıdır. Dolayısıyla EORI numarası uygulaması açısından 1 Ocak 2011 tarihi itibariyle gündeme gelecek yeni bir husus bulunmamaktadır.

Bu kapsamda, AB Gümrük Bölgesi’nde yerleşik olan her ekonomik operatör EORI Numarası almak zorundadır.

AB Gümrük Bölgesi’nde yerleşik olmayan ekonomik operatörler (taşımacılar, ihracatçılar, ithalatçılar, vb.) ise;

– AB gümrük idarelerine bir özet beyan ya da Topluluk Gümrük Yönetmeliği Madde 225–238 uyarınca yapılmış bir gümrük beyanı veya geçici ithalat rejimi kapsamında sunulan bir gümrük beyanından başka bir gümrük beyanı sunmaları veya

– AB gümrük idarelerine bir giriş ya da çıkış özet beyanı sunmaları veya

– AB gümrük idarelerine, Topluluk Gümrük Yönetmeliği Madde 185(l)’e uygun olarak geçici depolama işletmek için başvuruda bulunmaları veya

– AB gümrük idarelerine, Topluluk Gümrük Yönetmeliği Madde 324(a)’ya ya da 372‘ye uygun olarak yetkilendirme için başvuru yapmaları veya

– AB gümrük idarelerine, Topluluk Gümrük Yönetmeliği madde 14(a) uyarınca yetkilendirilmiş ekonomik operatör sertifikası başvurusunda bulunmaları

durumlarında EORI Numarası almak zorundadırlar.

Zira, AB gümrük idarelerine elektronik olarak giriş özet beyanını kim sunmakta ise onun EORI Numarası sahibi olma gerekliliği vardır.

Dolayısıyla, AB Gümrük Bölgesi’nde yerleşik olmayan ekonomik operatörlerin, yukarıda atıfta bulunulan işlemleri gerçekleştirmemeleri halinde EORI Numarası almalarına gerek yoktur.

Bu çerçevede müşavirlerimizin, ihracatçı firmalarımızın sadece, yukarıda sıralanan işlemleri AB gümrük idareleri nezdinde bizzat gerçekleştirmeleri durumunda EORI Numarası alma zorunluluğunun bulunduğu, bu işlemleri doğrudan gerçekleştirmedikleri hallerde böyle bir zorunluluğun mevcut olmadığı yönünde bilgilendirilmeleri, ihracatçı firmalarımızın endişelerinin giderilmesi ve ancak gerektiği hallerde talepte bulunulmasının sağlanması açısından elzemdir.

Avrupa Birliği (AB), Gümrük Mevzuatı’nda 2009 yılında kabul ettiği bir değişiklikle AB’ye ithal edilecek ürünlerle ilgili güvenlik bilgilerinin AB sınırına varılmadan, giriş özet beyanında (Entry Summary Declaration-ENS) AB varış gümrüklerine iletilmesini zorunlu kılmıştır.

Bu çerçevede AB’ye ithal edilmekte olan ürünün alıcısı, geliş zamanı, miktarı, taşıma bilgileri gibi detaylardan oluşan söz konusu güvenlik bilgileri AB varış gümrüğüne elektronik olarak ve sınıra varmadan önce gönderilmeli, beyan sahibinin vergi kimlik numarası (EORI numarasını) ile, AB’de bulunan alıcının (veya alıcıların) vergi kimlik numarasını içermesi gerekmektedir.

AB Yönetmeliği ile güvenlik açısından AB sınırına varış öncesinde öngörülen sürelerde ve zorunlu tutulan bilgileri içerir giriş özet beyanının elektronik olarak verilmesi zorunluluğunun bulunmaktadır. Söz konusu mevzuat kapsamında firmalarımıza sağlanan geçiş döneminin 1 Ocak 2011 tarihinde sona erecek olması nedeniyle ihracatçılarımızın, taşıma şirketleri ve acentelerinin AB gümrüklerinde bir sıkıntı yaşamamaları için gerekli düzenlemeleri yapmaları gerekmektedir.

Bu çerçevede AB’ne ihracat yapan firmalarımızın özet beyanların AB giriş gümrüklerine iletilmesi konusunda taşıma şirketleri ve acenteleri ile işbirliği içinde gerekli hazırlıkları yapmaları faydalı olacaktır.

Gümrük Özet Beyan Formu Örneği